Tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ

Hiện nay tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ được xem là những vụ phức tạp. Chúng cần rất nhiều thời gian để thực hiện. Vì đơn giản, sổ đỏ hay giấy chứng nhận quyền sở hữu đất là bằng chứng quan trọng. 

Thế nhưng hiện có rất nhiều trường  hợp xảy ra tranh chấp đất đai không có giấy tờ. Vậy phải giải quyết tình huống này như thế nào. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1. Nguyên nhân và điều kiện sử dụng đất không có giấy tờ

– Nguyên nhân

Theo pháp luật quy định, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là loại giấy tờ quan trọng. Nó xác định được quyền sở hữu đất ở hợp pháp, quyền sở hữu nhà ở cùng tài sản gắn liền với đất. 

Việc cấp giấy chứng nhận đất là điều quan trọng và cần thiết mà người sử dụng đất nào cũng cần thực hiện. Nó đảm bảo cho công dân quyền sử dụng đất hợp pháp đối với diện tích đất của mình.

Song vì một lý do nào đó nhiều hộ gia đình hiện không có giấy tờ xác nhận quyền sở hữu đất. Có thể điểm qua một vài nguyên nhân cơ bản như: 

• Để thất lạc các giấy tờ nhà đất là nguyên nhân đầu tiên có thể dẫn đến tình trạng tranh chấp đất đai không có giấy tờ
• Các loại giấy tờ đã cũ không còn phù hợp so với Luật đất đai hiện hành
• Không biết quy định của pháp luật về việc cấp sổ đỏ

– Điều kiện sử dụng đất không có giấy tờ

Theo quy định tại (Điều 101 Luật đất đai 2013) người sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất đai nhưng đáp ứng các điều kiện sau thì vẫn được xem là có quyền hợp pháp đối với đất đang sử dụng:

• Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trực tiếp vào sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản làm muối. Tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn;
• Có hộ khẩu thường trú tại nơi có đất;
• Được UBND cấp xã xác nhận là người đã sử dụng đất ổn định không có tranh chấp.
• Sử dụng đất ổn định là việc sử dụng đất liên tục vào một mục đích chính nhất định kể từ thời điểm bắt đầu sử dụng đất.

2. Căn cứ giải quyết tranh chấp đất không có giấy tờ

Căn cứ tại (Khoản 1 Điều 91 Nghị định 43/2014/NĐ-CP) trong trường hợp tranh chấp đất mà các bên đương sự không có giấy tờ về quyền sử dụng đất thì căn cứ vào:

• Chứng cứ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất do các bên tranh chấp đất đai chưa có giấy tờ đưa ra. Có thể như biên lai thu thuế đất, giấy tờ chứng minh quá trình khai thác hưởng hoa lợi từ đất,…
• Thực tế diện tích đất mà các bên đương sự tranh chấp đất đang sử dụng ngoài diện tích đất có tranh chấp. Điều này thông qua việc cơ quan có thẩm quyền đo đạc, thẩm định tại chỗ, đo vẽ,…Tính theo bình quân diện tích đất cho một nhân khẩu tại địa phương;
• Hiện trạng sử dụng thửa đất đang có tranh chấp phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
• Chính sách ưu đãi người có công của Nhà nước;
• Quy định của pháp luật về giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất.

Ngoài những căn cứ theo cơ quan pháp luật có thẩm quyền ban hành thì còn có thể căn cứ vào: 

• Lời khai của đương sự liên quan đến thửa đất
• Giấy tờ giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất của các bên
• Kết quả xác minh thực tế hay kết quả giám định

3. Thủ tục giải quyết tranh chấp đất không có giấy tờ

Mọi tranh chấp liên quan đến tài sản đương sự đều mong được giải quyết bằng thỏa thuận 2 bên. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi và lợi ích, hạn chế mất mát, thời gian, tiền bạc khi ra tòa án. 

Tuy nhiên, trong quá trình thỏa thuận hai bên không tìm được tiếng nói chung. Lúc này việc cần thiết là nhờ sự can thiệp của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. 

Theo đó, quy trình giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ được thực hiện theo quy định. Nó tương tự thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai khác theo quy định tại (Điều 202 và Điều 203 Luật Đất đai 2013).

– Thực hiện hòa giải

Đây là cách làm được nhà nước khuyến khích thực hiện khi phát sinh những tranh chấp đất đai. Điều này được quy định tại (Khoản 1 Điều 202 Luật đất đai 2013).

Thủ tục hòa giải được thực hiện như sau:

• Người có yêu cầu nộp đơn hòa giải đến UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.
• UBND cấp xã tiến hành kiểm tra, xác minh tranh chấp
• Thành lập hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai
• Tổ chức hòa giải tranh chấp đất đai không có giấy tờ
• Cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp

– Cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp

Trong quá trình tranh chấp đất không có giấy tờ thì người yêu cầu chỉ được lựa chọn hai hình thức. Một là giải quyết theo yêu cầu UBND cấp có thẩm quyền. Hoặc giải quyết tranh chấp đất đai tại tòa án. 

• Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền. UBND cấp xã là cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
• Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết yêu cầu của đương sự;
• Trong trường hợp không đồng ý với quyết định của Chủ tịch UBND cấp huyện thì khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
• Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Trên đây là những thông tin về tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai không có giấy tờ. Nếu có những khúc mắc hoặc vấn đề phức tạp hơn cần hỗ trợ, quý khách hàng hãy liên hệ với công ty Luật để được giải đáp.